Onderzoek naar executieve functies bij kinderen, of: hoe leert uw kind?
Een onderzoek naar de executieve functies is een onderzoek waarbij in kaart wordt gebracht wat de sterke en minder sterke kanten zijn van de functies die belangrijk zijn, o.a. bij het leren. Het gaat hierbij b.v. over concentratie, aandacht, werkgeheugen, emotieregulatie, doorzettingsvermogen, plannen, organiseren en flexibiliteit.
Deze functies noemen we de executieve functies: ze sturen en controleren je gedrag. Ze zijn van zeer grote invloed op het leren. De mate van schoolsucces en succes in het werk hangen sterk samen met de mate van ontwikkeling van deze functies.
Hoe sterk ze ontwikkeld zijn, of kunnen worden, staat los van intelligentie. Kinderen op allerlei intelligentie-niveaus kunnen problemen hebben met executieve functies, waardoor het leren (nog) niet goed lukt.
De functies zijn bij geboorte in aanleg aanwezig en ontwikkelen zich door tot ruim boven 20-jarige leeftijd. Dit betekent dat minder sterke functies sterker gemaakt kunnen worden en dat sterke functies de minder sterke functies kunnen compenseren. Door te oefenen of extra aandacht te besteden aan de executieve functies kunnen ze zich zo goed mogelijk ontwikkelen.
Wanneer een onderzoek naar executieve functies?
- als een aantal functies onderontwikkeld lijken en een beeld van de sterke en minder sterke functies gewenst is
- als het leren moeilijk gaat terwijl er geen sprake lijkt/is van een minder sterk IQ
- als je een second opion wilt (twijfels over eerder onderzoek)
Bij het onderzoek geef ik informatie over de sterke en minder sterke kanten van het kind, wat dit betekent voor de onderwijs-leersituaties. De observatie tijdens het onderzoek kan ook waardevolle informatie geven over begrip van instructie, (on)zekerheid, aandacht, motivatie en inzet.
Voor het onderzoek gebruik ik in mijn praktijk naast het intakegesprek, vragenlijsten zoals de LVT (LeerVoorwaardenTest van 4-18 jaar) en de BRIEF (vragenlijst voor executieve functies van 5-18 jaar) om informatie van de ouders en indien gewenst ook van school te krijgen. Bij kinderen vanaf 10 jaar kan de BRIEF ook door het kind zelf ingevuld worden.
Daarnaast gebruik ik onderdelen uit de NEPSY, dit is een uitgebreid instrument dat ontwikkeld is om de neurologische ontwikkeling (waaronder de executieve functies) in kaart te brengen.
Meer informatie:
Executieve functies op Wikipedia
Executieve functies, wat zijn dat
BRIEF executieve functies gedragsvragenlijst
Handreikingen executieve functies
Trainingsmethode “Beter bij de les”
Column: “executieve functies belangrijk voor het onderwijs”